CBS Tarafında Yangın Verilerinin Üretim Aşaması

Yangın haberi geldikten sonra CBS Şube Müdürlüğü tarafından AKOM için üretilen yangın verisi üç aşamadan oluşturulmaktadır.

1. İlk Tespit Aşaması
2. Yakın Çözüm / Orta Çözüm Aşaması
3. Doğrulama Aşaması / Yanık Şiddeti Analizi

• İLK TESPİT AŞAMASI

İlk tespit aşaması NASA tarafından, gerçek zamana yakın izleme ve uygulamalar için aktif yangın verisi sağlayıcılarından gelen verinin işlenmesi yöntemi ile tespit edilebilmektedir. Küresel ölçekte haritası açık bir şekilde sağlanan bu veri; MODIS ve SUOMI adlı uyduların Görünür Kızılötesi Görüntüleme Radyometresi (VIIRS) ile uyduların geçiş zamanında topladıkları veriyi sunaktadır. Belirtilen bu uydular günde 2 defa Muğla’yı algılayabilir konumdan geçmektedir. Geçiş süresinden sonra verinin NASA tarafından 3 saat içinde yayına verilmektedir (https://firms.modaps.eosdis.nasa.gov/map/). Gerçek zamanlı doğrudan veri sadece ABD ve Kanada için sağlanmaktadır.

https://firms.modaps.eosdis.nasa.gov/ sitesinde kullanılabilir kaynak yöntemleri verilmiş olan verinin harita servisi (WMS) olarak alınması ile noktasal bazda algılanan ısı değerleri poligon formatında yaklaşık alan çevirme ile 3 saat içerisinde (gerçek zamana yakın) ölçülmesi CBS Şube Müdürlüğü tarafından girilmektedir. Bu durumda yangından etkilenme alanları tahmini değeri oluşturulmakta ve yerinin tespiti ile AKOM Şube Müdürlüğünün veriyi yorumlamasına hizmet etmektedir. Alan olarak dağılmış ve büyük miktarda zarar vermiş olan yangın olaylarında daha verimli çalışan ve gerek zamana yakın bilgilerin yetkililere ulaşmasını sağlayan bir acil durum tespit yöntemidir.

• YAKIN ÇÖZÜM / ORTA ÇÖZÜM AŞAMASI

Bu aşama yangın sonrası yaklaşım yangından etkilenme alanı ölçümleri için kullanılmaktadır. Yangın sonrası 3 gün içerisinde elde edilen uydu görüntüleri projekte edilir ve bu görüntüler üzerinden gözlem ile alan çizimleri gerçekleştirilir. Türksat, Landsat 8, Sentinel-1A ve Sentinel-1B ile Sentinel-2A ve Sentinel-2B uydu görüntülerinden elde edilen görüntülerin işlenmesi ve gözlemlenerek yangından etkilenen alanın tahmini poligon üretimi ile gerçekleşmektedir.

• DOĞRULAMA AŞAMASI / YANIK ŞİDDETİ ANALİZ

Sentinel-2A ve Sentinel-2B uydu takımından gelen yangın öncesi ve yangın sonrası uydu görüntüleri indirilerek, NIR (B8A) ve SWIR (B12) bantlarının spektral tepkileri arasındaki farkların ölçülmesi ile analiz edilen görüntüler sonrası yangından etkilenen alan 2 metre çözünürlükle optimum doğrulukla hesaplanmaktadır.

Bunun sonucunda afet alanının yanma şiddetleri ve şiddetlere göre yanan alan miktarı da hesaplanabilmektedir.

Çalışma sonucunda elde edilen bu bilgiler gerçeğe en yakın sonucu vermesine rağmen Sentinel-2 uydularının kullanabileceğimiz görüntüleri için 5 günlük geçiş sürecinin yakalanması gerekmektedir. Bu doğrultuda en kesin olmasına rağmen en geç sonuç bu aşamadan alınmaktadır. Adına doğrulama aşaması denmesinin sebebi, daha önceki işlemlerle hesaplanan/bulunan alan büyüklüklerinin doğrulanması ve düzeltilmesini sağlaması olarak açıklanabilmektedir.

İlimiz genelinde başlayan orman yangınları süresince NASA FIRMS verilerinden yangının seyri ve kapladığı alan hesaplamalarında kullanılmak üzere veritabanı ve detay katmanları hazırlanmıştır. Yangın verilerine yönelik Yönetim Paneli (Dashboard) hazırlanarak günlük güncellenmesi sağlanmıştır. Yanan alanların yıllara göre ve konumlarına göre aramaları gerçekleştirilebilmektedir. Zarar gören alanların il-ilçe bazlı grafiksel gösterimleri uydu görüntüleri ile yangın alanlarında zarar gören bitki türleri CORINE 2018 projesi kapsamında veritabanına eklenerek yönetim panelinde gösterimi sağlanmıştır. Yönetim paneli, servis entegrasyonları ve veri analiz çalışmaları öz kaynaklar ile tamamlanmıştır.